تفاوت فرش و گلیم از بافت تا شستشو

در این قسمت از مقالات وبسایت کارخانه قالیشویی زن می‌خواهیم به یک موضوع مهم بپردازیم و آن هم تفاوت دو دست بافه‌ بسیار زیبای ایران است. بله می خواهیم درباره فرش و گلیم صحبت کنیم. در این مقاله درباره بافت و بیشتر درباره نگهداری و کارکرد و شستشوی فرش و گلیم و البته سپردن فرش و گلیم به یک کارخانه معتبرقالیشویی با شما صحبت می کنیم. پس اگر مرددید که فرش بخرید یا گلیم حتما تا پایان این مقاله را بخوانید.

اولین تفاوت فرش و گلیم در نقشه آن است. در بافت فرش بافنده قبل از آن که گره زدن را یاد بگیرد باید نقشه خوانی فرش را یاد بگیرد. این موضوع سبب می‌شود که هر فرش بر اساس یک نقشه جداگانه بافته شود. در یک نقشه فرش هر گره را در یک چهار خانه یک کاغذ شطرنجی قرار می‌دهند و عملا از در کنار هم قرارگرفتن این خانه‌ها به شکل یک گره، می‌توان فرشی به زیبایی قالی‌های کاشان و تبریز و قم بافت.

اما گلیم به گونه‌ای دیگر بافته می‌‌شود. گلیم را کمتر پیش می‌آید که از الیافی مانند ابریشم ببافند. گلیم بیشتر از پشم و پنبه بافته می‌شود. گلیم بر مبنای گره زدن تار به پود ساخته نمی‌شود. بلکه با رد کردن تار از زیر و روی پود بافته می‌شود. تار و پود گلیم بعد از در هم آمیختن با شانه‌ای سنگین به نام دفتین شانه می‌خورند که باعث استحکام و بسیار بالای این دست بافته ایرانی می‌شود. البته دفتین زدن در فرش بافی هم هست.

اما دیگر فرق اصلی گلیم و فرش در نقشه آنها است. گفتیم که فرش نقشه‌ای دقیق دارد و هر استان نقشه فرش مخصوص خود را دارد و مثلا قالی را به نام شهری می‌شناسند که آن نقشه متعلق به آن است. مثلا قالی تبریز یا قالی کاشان. یعنی قالی که امکان دارد در هر جای ایران بافته شده باشد اما نقشه متعلق به تبریز است.

تفاوت فرش و گلیم در همین جا است. گلیم نقشه از پیش نوشته شده‌ای ندارد و هر بافنده بر اساس ذوق خود آن را می‌بافد. اما این موضوع سبب نمی‌شود که ما گلیم‌ها را دست بافه‌های شخصی بدانیم. زیرا نوع بافت و نقشه‌های هر منطقه بین بافنده‌های آن جا از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. و از این رو به طرز معجزه آسایی نقشه‌هایی که در ترکمن صحرا بافته می‌شود با گلیم‌های بختیاری تفاوت‌های کاملی دارد.

نقش گلیم هم از فرش ساده تر است و اغلب گلیم‌ها با نقوش هندسی نقش شده‌اند. همین سادگی فوق العاده گلیم در برابر فرش است که آن را بسیار پر طرفدار کرده به خصوص در دکوراسیون مدرن امروزی است.

شستشوی فرش و گلیم

فرش و گلیم به یک صورت واحد شسته نمی‌شوند. اصلی‌ترین دلیل تفاوت در شستشو‌ی فرش و گلیم هم در بافت آنها است. فرش بافته‌ای پرزدار است. هر فرش بسته به نوع بافت و متریالی که با آن بافته می‌شود بین یک تا 5 میلیمتر پرز دارد. بر همین باید در شستشو با آب فشار قوی و برس‌های صنعتی چرک را از لابه‌لای فرش بیرون کشید. اما گلیم پرز ندارد. با استفاده از یک شوینده معمولی و یک برس می‌توان آن را شست اما چون پشت گلیم نخ‌های آن نمایان است در هنگام شستشو باید مواظب نخ‌ها پشت بود که پاره نشود. البته گلیم کلا از فرش دیرتر کثیف می‌شود و حتی به راحتی می‌توان آن را با استفاده از شامپو فرش لکه زدایی کرد.

البته به دلیل استفاده از پشم در بافت گلیم آب کشی گلیم سخت است و وزن زیادی به خود می‌گیرد. اما چون گلیم ها تقریبا از فرش‌ها کوچکترند تمیز کردن شستن فرش نسبت به گلیم آسان تر است. تفاوت‌های فرش و گلیم چه در شستشو چه در بافتن و چه در نقشه آن، آنچنان است که در انتخاب آن دو سلیقه کاملا متفاوت را می توان دید و همین تفاوت در سلیقه هاست که دنیا فرش ایرانی را زیبا می‌کند.